Xuôi về phía Đông Nam thành phố Hải Phòng khoảng 60km, quần đảo Cát Bà thuộc huyện Cát Hải có diện tích khoảng 200km², gồm 366 hòn đảo lớn nhỏ.

Theo truyền thuyết địa phương thì tên Cát Bà còn được đọc tên Các Bà vì có một thời các bà, các chị ở đây đứng ra lo việc hậu cần cho các ông đánh giặc trên một hòn đảo lân cận có tên là đảo các Ông. Như vậy, Cát Bà là đọc chệch của các Bà.

Trên đảo chính có thảm rừng nhiệt đới xanh tươi quanh năm, là một khu rừng nguyên sinh và là một trong những khu vườn quốc gia lớn nhất đất nước. Diện tích quy hoạch bảo vệ là 15.200ha, gồm 9.800ha rừng và 4.200ha biển. Hệ động vật có tới 20 loài thú, 69 loài chim, 20 loài bò sát và lưỡng cư.Đặc biệt, đây là nơi cư trú duy nhất trên thế giới của loài voọc đầu trắng – một trong 5 loài linh trưởng của Việt Nam có tên trong 25 loài trên thế giới đứng trước nguy cơ tuyệt chủng, sống ở vách núi đá cheo le, khỉ lông vàng, sơn dương và nhiều loài chim đẹp như cao cát, bói cá, hút mật, đầu rìu.

Ở Cát Bà cũng có chim yến và rùa biển được chăm sóc bảo tồn. Hệ thực vật trong bảng có hơn 495 chi, 149 họ, trong đó có 250 loài cây thuốc. Nhiều cây cần bảo tồn như chò chỉ, trai lý, lát hoa, kim giao và cọ Bắc Sơn.